Książka i znaczek pocztowy

Znaczek pocztowy towarzyszył ludziom w poznawaniu geografii, przyrody, architektury, historii, religii, kultury i obyczajów dosłownie wszystkich państw świata. Tematem filatelistyki stał się i znaczek przedstawiający książkę i biblioteki. Znaczki z książką były wydawane przez lata. I możemy to stwierdzić studiując katalog znaczków pocztowych Polski, Francji, Austrii, Niemiec, Rosji czy USA.

Nie odkryłam tym faktem niczego nadzwyczajnego ale tą drogą oglądania znaczków w katalogach i w moim klaserze zwróciłam tylko uwagę na to samo co inni zauważyli wcześniej. Inni to nie anonimowi filateliści chociaż i tacy byli na pewno ale twórcy- biblifilatelii czyli odrębnego tematycznie działu w filatelistyce- książki na znaczkach pocztowych .
Także oni ustalili ,że znaczki pocztowe związane z tematem "książka" ukazały się dopiero od 1916 roku. Poszłam ich śladem i nawet bycie epigonem tego ruchu jest równie fascynujące jak nazwanie go, tworzenie i opisywanie.
W czasopiśmie The American Philatelist w latach siedemdziesiątych pojawił się zbiór artykułów na temat- bibliatey tak bowiem w 1977 r. zbiór znaczków pocztowych dotyczących książki został nazwany przez Leonie Rostenberg. W 1982 roku George Eberhard utworzył neologizm bibliophilately na określenie zbioru znaczków pocztowych dotyczących bibliotek.W 2000 roku Larry T. Nix zaproponował inną nazwę na zbiór znaczków pocztowych dotyczących bibliotek - Postal Librariana. Polski filatelista i bibliofil a zawodowo inżynier budownictwa dr Jerzy Duda z Krakowa jako pierwszy w 2000 roku w Polsce i na świecie utworzył słowo -BIBLIOFILATELIA- które znaczy (bibliofilatelia: gr. biblios, biblion - zapisana kratka papieru, później książka; fr. philatelie - wyraz używany w dawnej Polsce na określenie dzisiejszej filatelistyki. W Polsce bibliofilatelia jest ścisłe związana z działalnością Jerzego Dudy. Jego zainteresowania bibliofilskie i filatelistyczne doprowadziły z biegiem czasu do opracowania pierwszych materiałów na temat wizerunku książki na znaczkach pocztowych. Znajomość języków obcych i zawodowe kontakty międzynarodowe ułatwiły mu znalezienie osób , które podobnie jak on zainteresowały się tematem książki na znaczkach pocztowych.Kontakt z europejskim i amerykańskim środowiskiem filatelistycznym zaowocował wymianą informacji i materiału filatelistycznego czego efektem jest napisanie przez Jerzego Dudę wielu artykułów dotyczących tego zagadnienia na łamach polskich i zagranicznych pism filatelistycznych. W miarę upływu czasu bibliofilatelia stała się dość bogatą częścią filatelistyki.
Jerzy Duda wyodrębnił bowiem wiele pod tematów np:
1. Książka jako główny temat znaczka;
2. Początek i historia rękopisu (manuskrypty);
3. Pismo, jego dzieje, materiały i urządzenia do pisania;
4. Druk, oficyny drukarskie, drukarze;
5. Biblioteki, bibliotekarze, fundatorzy bibliotek;
6. Ilustracje, oprawy, exlibrisy;
7. Promocja książki (święta i wystawy książek oraz handel książką);
8. Nauka o książce, bibliofilstwo, ludzie zasłużeni dla rozwoju książki;
9. Księgi ksiąg (Biblia, Koran, Tora);
10. Edukacja, oświata i walka z analfabetyzmem;
11. Szkoły, nauczyciele oraz wielcy pedagodzy i organizacje oświatowe;
12. Uniwersytety i szkoły wyższe;
13. Sztuka książki współczesnej.

W 2000 roku Jerzy Duda zaprezentował w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie po raz pierwszy zbiór znaczków dotyczących książki. Po tym pierwszym pokazie przyszły kolejne.Jerzy Duda prezentuje swój dorobek filatelistyczny także na wystawach.Oprócz pisania artykułów,wygłasza odczyty i przedstawia referaty o bibliofilatelii.

Stworzył stronę internetową prowadzona w kilku językach na temat bibliofilatelii. Wszystkich zainteresowanych tym tematem zapraszam do zapoznania się ze szczegółami na stronę http://www.bibliofilatelia.org.pl/talk.html. Bibliofilatelia posiada swój graficzny symbol- jest nim kaganek.Juliusz Słowacki w wierszu Testament mój napisanym w 1839 roku nadał mu znaczenie symboliczne. „Motyw palącej się lampy oliwnej wykorzystany został na polskich znaczkach pocztowych wydanych w 1927 r. oraz w znaku firmowym wielce zasłużonej dla krzewienia oświaty organizacji pod nazwą Towarzystwa Szkoły Ludowej utworzonej w Krakowie w 1891 r przez poetę i społecznika Adama Asnyka”* .
Znani i czynni filateliści zajmujący się tematyką książki na znaczkach • Larry T. Nix - USA • Zhigang Wang - Chiny
• Ernesto Lopez Arcos - Chile
• Jacqueline Villa - Francja
• Hans Krol - Holandia
• Jerzy Duda – Polska .

Kolekcjonowania znaczków o każdej tematyce jest tylko częścią filatelistyki. Każdy prawdziwy filatelista powinien przynajmniej raz opracować swój zbiór tak aby mozna go było pokazać na wystawie filatelistycznej. Jerzy Duda jest mistrzem w temacie bibliofilatelii a może raczej wielkim mistrzem .Wystawił kika zbiorów na wystawach krajowych i międzynarodowych. Plan jego zbioru ciągłe ulega modyfikacjom-żyje, zmienia się i tworzy.

Małgorzata Bykowska